خوکچه هندی جانوری است که انگلیسیها آن را خوک گینه (Guinea Pig) مینامند، اما این جونده کوچک در حقیقت نه اهل هند و گینه نو است، نه به نژاد خوکها شباهتی دارد؛ بلکه متعلق به علفزارهای آمریکای جنوبی است و از خویشاوندان خرگوش محسوب میشود. البته در گذشته آنقدرها هم که به نظر میرسد، مهربان و بیآزار نبوده و به لطف سرخپوستهای اینکان (Incan) اهلی شده است. شاید فکر کنید آنها این حیوانات کوچک را میدادند به بچههای کوچک خود تا با آن بازی کنند، اما خیر! واقعیت این است که آنها خوکچه بیزبان را نوش جان میکردند و از قضا، پخت آن بیشباهت به پخت بچهخوکها نبوده و اینطور گمان میرود که اسم خوکچه از همین داستان ریشه گرفته است.
پس از کشف قاره آمریکا در قرن ۱۶، پای خوکچه هندی به اروپا هم باز شد و در آن جا هم خوکچه بیچاره را میخوردند و حتی همین الان که شما در حال نگاه کردن به عکس بانمک آن هستید، اشخاصی در پرو و اکوادور مشغول جویدن این جونده بیچاره هستند. حال اگر تصمیم خود را برای داشتن او گرفتهاید، ادامه مطلب به شما برای آشنایی بیشتر با این جونده محبوب و دوستداشتنی و روشهای نگهداری از او کمک خواهد کرد.
نگهداری
اولین نکتهای که درباره خوکچه هندیها باید بدانید این است که میزان مدفوع آنها بسیار زیاد است. هر ظرف ناپایداری در اطرافشان را وارونه میکنند و ممکن است در ظرف غذا یا آبشان، ادرار یا مدفوع کنند و در بطریهای اطراف قفسشان، غذای نیمجویده و بزاق دهانشان را بریزند. راهحل این رفتار او چیست؟ حفظ سادگی در محل زندگی خوکچه بهترین شیوه است. جلوی دستش را تا جای ممکن از هر چیز بیثباتی خالی کنید. در زیر بسترش از خاک مناسب استفاده کنید زیرا تا حد زیادی جلوی کثیفی و بوی بد را میگیرد.
یک قفس پلاستیکی، فلزی یا سیمی با ابعاد حداقل ۴۶در ۴۶سانتیمتر، فضای کافی برای یک خوکچه هندی بالغ را فراهم میکند زیرا این موجودات بیشتر از ۱۳۰۰ گرم و ۳۰ سانتیمتر نمیشوند. البته بدیهی است که هر چه میزان این فضا بیشتر باشد، آنها بیشتر لذت میبرند. از آن جا که خوکچهها در بالا رفتن و جهیدن خوب عمل نمیکنند و قدری تنبل تشریف دارند، قفسی با ارتفاع بین ۲۲ تا ۲۵ سانتیمتر برای آنها کافی است. در این حالت میتوان بالای قفس را باز گذاشت، البته اگر حیوانات شکارچی دیگری مانند یک گربه فضول یا سگ خشن در خانه نداشته باشید. کف قفس نیز میتواند یکدست یا سیمی باشد. کف سیمی (توری) در کف قفس با ابعاد ۱۲ در ۳۸ میلیمتر میتواند خطر آسیب به پا را به حداقل برساند، اما با این حال کف یکپارچه ارجحیت دارد.
نکته قابلتوجه درباره بستر حیوان این است که اگر از چوب یا علف نامناسبی پر شده باشد یا به موقع تعویض نگردد، باعث از دست رفتن خوکچه هندی یا دست کم بیماریهای آزاردهنده در او میشود. باید بستری بسیار تمیز، جاذب و نسبتا عاری از گرد و خاک برای او فراهم کنید که به آسانی قابلتعویض باشد. از نوارهای کاغذهای باطله و تراشههای چوبی، میتوان به عنوان مثال خوبی از بستر مناسب نام برد. استفاده از تراشههای درخت سدر (نوعی درخت شبیه به کاج) و هر نوع چوبی که روغن داشته باشد، از همان نوع بسترهای خطرناکی است که به آنها اشاره شد.
مثلا بستری که از چوب ذرت ساخته شده، اغلب دارای باکتریها و قارچها است و خوکچهتان خودش به قدر کافی میکروب تولید میکند. هر بستری که استفاده میکنید، باید آن را به طور منظم تعویض کنید تا از انباشته شدن آمونیاک ناشی از ادرار و مدفوع خوکچه هندی در آن جلوگیری شود. آمونیاک ممکن است اثرات نامناسبی در حیوان شما بگذارد و باعث تحریک بینی، ریه و چشمهای او شود.
اگر از علف خشک استفاه کرده باشید، ممکن است در چشم های او برود و بر اثر پلک زدنهای مداوم و سریع، منجر به خراشیدگی قرنیهاش بشود که باعث عفونت چشم خوکچه خواهد شد و باید دوان دوان به دامپزشک مراجعه کرد. همچنین گرد و خاک و علف خشک موجود در کف قفس این حیوان، باعث عطسه کردن وی نیز میشود، اما اگر فواصل بین این عطسه ها ثابت است، ممکن است دلیل آن ذاتالریه باشد. ذاتالریه به خاطر سرما یا خیس شدن و همراه با کج شدن گردن باشد و مرگبار است.
اینطور به نظر میرسد که اینکانها برای اهلی کردن خوکچه، زحمت زیادی کشیدند و این حیوانات زبانبسته، زیادی ترسو شدهاند و مکانهای پر رفت و آمد برای آنها خوب نیست. حتی بهتر است در قفسشان، مکانی برای مخفی شدن مثل یک جعبه مقوایی یا چوبی در نظر بگیرید. البته نباید از جویده شدن آن متعجب شد! تنها نفس عمیقی کشیده و جعبه را تعویض کنید.
تغذیه
در رابطه با تغذیه و بهداشت خوکچه، یک نکته وجود دارد که اگر آن را ندانید، شاید حال بهتری داشته باشید: خوکچه دندانهای آسیاب مخصوصی برای خوردن گیاهان دارد که در طول عمرش، دائما رشد میکنند. بیشتر حیوانات گیاهخوار پستاندار دارای دستگاه گوارشی بزرگی هستند. دستگاه گوارشی خوکچه هندی نیز از سایر جوندهها بزرگتر است که تا اینجای کار مشکلی نیست، اما نکته غمانگیز این است که آنها باید غذایشان را با مدفوعخواری تکمیل کنند و بنابراین مدفوع خودشان را میخورند! البته آنها تمام مدفوع خود را مصرف نمیکنند و مقداری از آن را دفع میکنند. این کار از سر چندشآور بودن نیست، بلکه برای آن انجام میشود که ویتامین بی و فیبر و باکتریهای لازم برای گوارش را بازیافت کنند. مدفوع به طور مستقیم هنگامی که از مقعد دفع میشود، خورده میشود مگر آن که خوکچه بسیار چاق یا حامله باشد. این عادت خوکچهها با خرگوش مشترک است.
خوکچهها بنده عادت هستند. برای تغییر دادن غذای آنها، سبزیجات مورد علاقهشان را چاشنی کنید تا راحتتر به غذای جدید عادت کنند. خوکچههای شکمو تقریبا تمام میوهها و سبزیها را میخورند. به علوفه خشک مخصوصا یونجه، اشتیاق نشان میدهند که منبع پروتئینی خوبی هم محسوب میشود. بدن خوکچهروزانه به ۱۰ میلیگرم (۲۰ میلیگرم برای حاملهها) ویتامین ث نیاز دارد، اما خودش توانایی تولید آن را ندارد. در نتیجه به او غذاهایی مثل کرفس، اسفناج، هویج، سیب کلم و گوجه فرنگی بدهید زیرا اگر این ویتامین به بدنشان نرسد، جان حیوان در خطر خواهد افتاد. خوکچه معمولا آب موردنیاز بدن خود را از سبزیها و میوههایی که میخورد، به دست میآورد، اما با توجه به قلابی شدن همه چیز، محض اطمینان یک ظرف کوچک آب نیز برایش بگذارید.
پیشنهاد ما به شما این است که یک غذای دائم برای او در نظر داشته باشید و در کنار ظرف آبش قرار دهید، زیرا این حیوانات عادت به خوردن همیشگی دارند و اگر غذایی در دسترسشان نباشد، موهای خودرا میجوند تا از رشد دندانهایشان جلوگیری کنند و از دهانشان بیرون نزند. علف خشک و غذای مخصوص خوکچه گزینه مناسبی است. همچنین، میتوانید برای ساییدن ناخن و دندانها تنه باریکی از درخت را در اختیارش قرار دهید.
معرفی انواع نژادهای خوکچه
احتمالا خوکچهها در زندگی قبلیشان، فعالان عرصه مد و فشن بودند! از همین رو میتوان انواع طرح و رنگ و مدل مو را در نژادهای مختلف آنها مشاهده کرد که در ادامه به معرفیشان میپردازیم:
-
خوکچه حبشی (Abyssinian Guinea Pig)
یک راه تشخیص این نژاد، «روزت» موهای آن است. روزت قسمتی از مو است که از یک نقطه مرکزی به سمت بیرون پیخ خورده است. روزتهای خوکچه حبشی، بیشتر از ۸ تا و متقارن در هر دو طرف بدن است.
-
خوکچه حبشی براق (Abyssinian Satin)
این خوکچه نیز شبیه به نژاد حبشی براق است و تنها تفاوت آن، براقتر بودن موها و روزتهای آن است.
-
خوکچه آمریکایی (American)
از قدیمیترین و محبوبترین نژاد بین خوکچهها است که موهای صاف، نرم و کوتاهی که کاملا روی بدن خوابیده است، دارد. بینی آنها سربالا و پهن است. اندازه آنها بیشتر از مچ تا آرنج دست نیز نمیشود. این نژاد، بیشترین جمعیت را بین خوکچهها دارد.
-
خوکچه پِرویی (Peruvian Guinea Pig)
اگر دوست دارید پت خود را روی پایتان بنشانید و موهای او را شانه کنید، خوکچه پِرویی انتخاب مناسبی است، زیرا موهای صاف و نرم او تا چند سانتیمتر رشد میکند. پِرویی اولین نژاد موبلند از خوکچهها محسوب میشود و موهای سر آن به قدری بلند خواهد شد که جلوی چش